In de avondmaalsdienst van 13 januari 2019 sprak dominee Bouwknegt over het brood en de wijn die Jezus ons in handen heeft gelegd om te gaan van hand tot hand. Een zin om vast te houden en deze gaf mij aanleiding om de gewoonte in onze kerk (en vroeger kerken) eens nader te bespreken. In onze gemeente gaat vanouds het brood en de wijn van hand tot hand. Aan dit van hand tot hand doorgeven zit ook een symbolische, diepere betekenis. Het delen van het brood en wijn gaat niet alleen over het delen van brood en wijn door de Here Jezus met ons. Het gaat ook over het doorgeven van deze gave van hand tot hand aan alle gelovige mensen. Dat geeft verbinding.
Dit doorgeven gaat al vanaf het begin van de Protestantse Gemeente in Berltsum die in 1580 uit de Rooms Katholieke kerk is ontstaan. De oudste zilveren avondmaalsbeker is uit 1601, en later zijn daar in 1818 twee en 1953 nog een zilveren beker aan toegevoegd. Het brood gaat rond met 4 schalen van plate waarvan 2 met een inscriptie uit 1923. De bekers van de voormalige Hervormde Gemeente zijn voorzien van een inscriptie en een afbeelding van de 3 bekende kerkgebouwen. Ik denk, dat deze in 1953 aangebracht zijn op alle 4 bekers. Het oude avondmaalstel van de voormalige Gereformeerde Kerk is vorig jaar al eens besproken. Ook de recentere aanvullingen zijn nu even 
weggelaten.
De oudste beker uit 1601 heeft als opschrift: PATRONUS BELCKUMANUS ME FIERE FECIT 1601 IAN THOENIS SOEN KERCKFOECHT ENDE DIAKEN WILCKE BAUCKES MEDE KERCKFOECHT. Wilcke Baukes was dus zowel diaken als kerkvoogd! Opvallend is, dat de tekst deels in het Latijn en deels in het Nederlands is geschreven. “De Berlikumer patroon (dominee) heeft me laten maken 1601”.
De twee bekers uit 1818 hebben beide het volgende opschrift: Ao 1818 IS DEZE BEKER TOT GEBRUIK VAN ’S HEEREN H. AVONDMAAL AANGEKOCHT UIT DE DIACONIE KAS DER HERVORMDE GEMEENTE VAN J.C. TE BERLIKUM, DESTIJDS WAS ALDAAR PREDIKANT G. VAN DER TUUK OUDERLINGEN K.J. WERKHOVEN EN T.P. DE BOER DIAKENEN L.K. BOOMSTRA EN H.W. DIJKSTRA. Zeer waarschijnlijk is dit opschrift ook later aangebracht.
De jongste beker heeft een opschrift in het Grieks en Fries DRINK DER ALLEGEARRE ÚT! MAT. 26 VS 27 MAKKE 1953 FOAR HERF. GEM. BERLTSUM.
Twee avondmaalschalen hebben het opschrift AAN DES HEEREN DIENST GEWIJD JULI 1923 PRED. Ds. VAN EYCK VAN HESLINGA KERKVOOGDEN D.A. SANTHUIZEN L.D. BRAAKSMA J.W. TUININGA. Opvallend is, dat de diakenen helemaal niet worden genoemd!
Het zijn alle bekende Berltsumer achternamen zodat de oudste generatie even kan puzzelen wie dit waren. Maar het geeft ook aan dat het doorgeven van het brood en de wijn al meer dan 4 eeuwen plaatsvindt in Berltsum.
Durk Osinga februari 2019
