Van psalmbord tot beamerscherm
Het zingen van liederen, psalmen en gezangen heeft vanaf het begin van het protestantisme een belangrijke plaats in de eredienst. Vroeger nam dit veel tijd in beslag omdat het tempo en ritme waarin werd gezongen langzamer was. De kerkdiensten duurden ook veel langer. Tegenwoordig nemen muziek en beeld een belangrijker plaats in tijdens de kerkdienst. Een beamer is dan een logisch vervolg op het psalmbord. En de diensten duren korter. Kerkliederen worden al sinds 1568 op borden aangegeven. Dit gaat terug op een besluit van het Convent van Wesel in dat jaar. Dat convent werd gehouden in een periode waarin het protestantisme in Nederland voet aan de grond kreeg. Toen werd gekozen voor de psalmberijming van Petrus Datheen. In 1773 kwam er een nieuwe psalmberijming. In 1806 verscheen er een bundel met Evangelische Gezangen In de Kruiskerk was de vernieuwing van het aangeven van de te zingen liederen en de te lezen bijbelgedeelten al in 1964 ingezet met de ingebruikname van de kerk. Eerst in keurige moderne letters en cijfers aan de muur zonder bord. Na de komst van de beamer raakte deze wijze van het aangeven in onbruik. In de Koepelkerk zijn nog 5 psalmborden aanwezig, twee heel oude uit de 17e eeuw, deze hangen aan de beide pilaren. Deze hebben een vorm die doet denken aan de vroeg renaissance maar meer kan er niet over worden geschreven. Verder zijn er 3 gelijke borden waarvan een al jaren in de kelder staat. Een van de twee andere psalmborden had (voor mij) een verrassing. Deze was aan de achterkant gesigneerd. De kosters wisten dit natuurlijk allang als zij de borden van hun plaats haalden en de psalmen en gezangen met krijt noteerden. De maker volgens het kerkboek is L.G. van der Meij die in 1854 betaald kreeg voor het leveren van nieuwe tekstborden. Waarschijnlijker is dit Lourens Aukes van der Meij. De schilder is H.de Valk, dit staat in zwierige letters op de achterkant met het jaartal 1854. Hendricus Johannesz de Valk was schilder (‘verwer’) eerst in St. Jacobi Parochie en later in Berltsum waar hij in 1856 overleed. In januari 2018 hebben de oude psalmborden aan weerskanten van de preekstoel plaats gemaakt voor beamerschermen. Deze psalmborden hebben een plaats gekregen onder het orgel. De borden waren eeuwenlang een onmisbaar onderdeel van het kerkinterieur. Deze borden nodigen uit om een deel van het verhaal van de kerk in de afgelopen eeuwen te vertellen. Daar kan geen beamerscherm tegenop. Durk Osinga, Tsjerkelûden juli 2019